Wystapienie Józefa Oleksego, Przedstawiciela Sejmu RP w Konwencie Podczas sesji plenarnej w dniu 20 grudnia 2002 r. Dzis wydaje sie, ze glównym obszarem refleksji podczas dyskusji nad Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczenstwa jest stopien, w jakim jestesmy w stanie wlaczyc czynnik ponadnarodowy w ksztaltowanie i podejmowanie decyzji. Debata nad rewizja obecnych kompetencji Wysokiego Przedstawiciela ds. Polityki Zagranicznej oraz Komisarza ds. Zagranicznych wyraznie wskazala, ze jest jeszcze za wczesnie na podjecie radykalnych rozwiazan w obszarze polityki zewnetrznej poprzez polaczenie tych funkcji i osadzenie ich w Komisji Europejskiej. Utrzymanie dwóch odrebnych funkcji Wysokiego Przedstawiciela i Komisarza ds. Zagranicznych byloby w moim przekonaniu próba utrzymania status quo. Bylaby to próba zachowania zewnetrznej roli zarówno dla Komisji jak i dla Rady. Takie rozwiazanie nie stanowi o zmianie sytuacji obecnej i utrwala stan, który wlasnie ocenilismy jako dalece niedoskonaly. Propozycja ustanowienia Zewnetrznego Przedstawiciela Unii Europejskiej jest krokiem do przodu. Jest to jednak kompromis czesciowy. Czy chcemy aby Unia mówila jednym glosem czy go posiadala? Wielkie zadania stoja bowiem jeszcze przed nami: zdefiniowanie przyszlej roli Komisji Europejskiej czy zreformowanie systemu prezydencji Unii. Decyzje podjete w tych obszarach nieuchronnie dotyczyc beda takze funkcjonowania Zewnetrznego Przedstawiciela UE. Dyskutujemy nad opcjami i przedkladamy propozycje nie wiedzac do konca w jakiej architekturze instytucjonalnej beda one osadzone. Mysle tutaj na przyklad o kwestii prezydenta Unii, którego przeciez nie mozemy wykluczac. Jedna z kluczowych kwestii z polskiego punktu widzenia bedzie ksztalt przyszlych stosunków Unii z jej wschodnimi sasiadami. Unia potrzebuje nowej jakosci w relacjach z tym regionem. Zarówno w wymiarze politycznym jak i gospodarczym (wychodzac poza obecne uklady o partnerstwie i wspólpracy). I tak jak to juz tutaj podkreslalem – Polska chce miec istotny wklad w okreslanie stosunków Unii z jej przyszlymi wschodnimi sasiadami, dzielac sie z nimi naszym doswiadczeniem okresu transformacji. Oczywiscie narody na wschód od UE beda musialy same zdecydowac czy bardziej naleza do Europy czy do Wspólnoty Niepodleglych Panstw. Niezaleznie jednak od wyboru jakiego dokonaja, jest w interesie Unii aby wybór ten dokonany zostal w wyniku demokratycznego, swiadomego i przemyslanego procesu. Wystapienie Józefa Oleksego, Przedstawiciela Sejmu RP podczas sesji plenarnej Konwentu, Bruksela, 16 maja 2003 r. Panie Przewodniczacy, Szanowni Panstwo, Z polskiego punktu widzenia sprawa zasadnicza, jezeli chodzi o priorytety europejskiej polityki zagranicznej jest dazenie do przyjecia zasady „wspólnoty demokracji” i bezpieczenstwa, gdzie Unia Europejska odgrywa role „dostawcy wspólnego bezpieczenstwa”. W naszym interesie lezy takze wspieranie dzialan, zmierzajacych do demokratycznej i wolnorynkowej stabilnosci obszaru wschodniego. Jestesmy za utworzeniem i promowaniem Wschodniego Wymiaru poszerzonej Unii. Rozszerzenie Unii Europejskiej wplynie na ewolucje Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczenstwa i na spoistosc polityczna oraz zdolnosc decyzyjna UE. Równoczesnie stabilizacyjne oddzialywanie zewnetrzne Unii ulegnie wzmocnieniu. Kazdy z nas wie, ze malo mamy gotowosci do wspólnej polityki zagranicznej. Ale pora sobie powiedziec w oczy: nie bedzie miec Unia pozycji swiatowej potegi, jesli nie bedzie mówic jednym glosem wobec reszty swiata. Propozycje Prezydium z pewnoscia przyczyniaja sie do wiekszej skutecznosci i zdolnosci operacyjnej unijnych instytucji w obszarze polityki zagranicznej. Utworzenie europejskiego ministra spraw zagranicznych (badz unijnego przedstawiciela ds. zagranicznych) nalezy zatem ocenic pozytywnie. Art. 30 proponowanego projektu wprowadza kilka nowych elementów. Utworzenie Europejskiej Agencji ds. Zbrojen oraz mozliwosc wzmocnionej wspólpracy w wybranych dziedzinach to koncepcje godne poparcia. Pozadane byloby jednak bardziej precyzyjne stwierdzenie odnoszace sie do otwartego charakteru takiej wspólpracy. Mam powazne watpliwosci, co do stworzenia mozliwosci wspólpracy strukturalnej w dziedzinie wojskowej pomiedzy panstwami, które spelniaja podwyzszone kryteria militarne. Na obecnym etapie rozwoju europejskiej polityki obronnej tworzenie „ekskluzywnych” form wspólpracy nalezy uznac za przedwczesne. Nie powinno sie tworzyc nowych form wzmocnionej wspólpracy w obszarze wojskowym niz te, które przewidziane sa obecnie dla pozostalych obszarów funkcjonowania Unii. Nie jestem ponadto przekonany, co do propozycji wprowadzenia klauzuli zbiorowej obrony w brzmieniu art. 30 par. 7. Jezeli chodzi o wspólprace Unii Europejskiej z organizacjami miedzynarodowymi w brzmieniu artykulu 35, wyraznie brakuje tutaj odniesienia do NATO. Powinnismy zrobic wszystko w celu wzmocnienia efektywnosci mechanizmów bezpieczenstwa miedzynarodowego. Uwazam, ze trwala i bliska wspólpraca miedzy Europa i USA ma szczególna wage dla swiatowego pokoju i strategii bezpieczenstwa europejskiego. Dziekuje za uwage Po zakonczeniu prac Konwentu Sekretariat zostaje obecnie zamkniety. Jest to ostatni komunikat, ale strona internetowa bedzie nadal dostepna do konsultacji w dowolnym czasie (podobnie jak strona Futurum) oraz bedzie zawierala, po zakonczeniu tlumaczen, ostateczny tekst projektu Traktatu (CONV 850/03) w jezykach wszystkich krajów reprezentowanych na forum Konwentu. (Szczególy dotyczace tekstów drukowanych zostaly zawarte w nocie informacyjnej CONV 852/03). Dostepny jest takze tekst pisemnego raportu Przewodniczacych (CONV 851/03) i ustnego raportu Przewodniczacego przedstawionego Przewodniczacemu Rady Europejskiej w dniu 18 lipca. Pozostaje mi tylko podziekowac w imieniu Sekretariatu za Panstwa zrozumienie i wspólprace na forum Konwentu. Przywilej prowadzenia z Panstwem produktywnych prac nad tak kluczowymi zagadnieniami w tak waznym czasie jest czyms, czego nie mozna zapomniec. Szczególnie cenie sobie Panstwa energie oraz talent czlonków zespolu, którym mialem szczescie przewodniczyc. Po zakonczeniu prac Konwentu Sekretariat zostaje obecnie zamkniety. Jest to ostatni komunikat, ale strona internetowa bedzie nadal dostepna do konsultacji w dowolnym czasie (podobnie jak strona Futurum) oraz bedzie zawierala, po zakonczeniu tlumaczen, ostateczny tekst projektu Traktatu (CONV 850/03) w jezykach wszystkich krajów reprezentowanych na forum Konwentu. (Szczególy dotyczace tekstów drukowanych zostaly zawarte w nocie informacyjnej CONV 852/03). Dostepny jest takze tekst pisemnego raportu Przewodniczacych (CONV 851/03) i ustnego raportu Przewodniczacego przedstawionego Przewodniczacemu Rady Europejskiej w dniu 18 lipca. Pozostaje mi tylko podziekowac w imieniu Sekretariatu za Panstwa zrozumienie i wspólprace na forum Konwentu. Przywilej prowadzenia z Panstwem produktywnych prac nad tak kluczowymi zagadnieniami w tak waznym czasie jest czyms, czego nie mozna zapomniec. Szczególnie cenie sobie Panstwa energie oraz talent czlonków zespolu, którym mialem szczescie przewodniczyc. 1 Unia Europejska – otwarta na obywatela, otwarta na swiat. Non-paper ws. Przyszlosci Unii Europejskiej Danuta Hübner Sekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych RP, przedstawiciel Rzadu RP w Konwencie Unia Europejska wyrosla ze swojego dawnego ksztaltu. Liczac pietnascie, a w przyszlosci dwadziescia kilka panstw czlonkowskich, nigdy juz nie bedzie miala intymnosci Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej. Zmienil sie nie tylko kontekst integracji europejskiej, ale równiez rola, jaka ma do spelnienia. Tozsamosc europejska Europa podziela takie wspólne wartosci i tradycje jak wolnosc osobista, prawa czlowieka, tolerancja, oswiecenie. Istniejace w zjednoczonej Europie granice nie tworza linii podzialu, nie zamykaja, nie izoluja, lecz staja sie pomostem dla wymiany wartosci oraz progiem dla otwartosci i zrozumienia, ulatwiajacym przezwyciezanie stereotypów obciazajacych wzajemne stosunki miedzy narodami europejskimi. Kulturowa róznorodnosc narodów europejskich stanowi podstawe tozsamosci Europy, ulatwia dialog miedzy cywilizacjami, co przyczynia sie do eliminacji zródel potencjalnego konfliktu. Tozsamosc europejska oznacza dzis równiez budowanie coraz glebszych wiezi, zwiekszanie konkurencyjnosci gospodarczej, utrwalanie europejskiego stylu zycia, europejskich wartosci, z wolnoscia jednostki na czele, w nawiazaniu do spolecznej zasady solidarnosci. W coraz bardziej otwartym swiecie, w swiecie powiazanym gesta siecia wspólzaleznosci, czlonkostwo w Unii Europejskiej pozwala jej panstwom czlonkowskim na jednoczesne bycie soba i czerpanie z doswiadczen i dorobku innych. Tozsamosci narodowej i kulturowej nie mozna dzisiaj chronic i poglebiac w izolacji. Trzeba to robic posród i wraz z innymi narodami. Unia Europejska ma to do siebie, ze sprawia, iz kraje czlonkowskie i ich spoleczenstwa zwracaja sie bardziej ku sobie. Ile ekonomii, ile polityki? Do niedawna przez integracje europejska rozumielismy przede wszystkim integracje ekonomiczna. To wokól niej budowana byla mysl zjednoczeniowa. Tak bylo równiez, gdy tworzono wspólnoty europejskie oraz jednolity rynek. Integracja polityczna dokonywala sie poprzez integracje gospodarcza. Byla to bardzo dobra strategia na owe czasy. Pozwalala argumentowac, ze chodzi wylacznie o gospodarke, a wiodacym kryterium myslenia o integracji pozostaje interes narodowy. Projekt utworzenia unii monetarnej byl juz poczatkiem nowej epoki. Ekonomia stala sie instrumentem w wizji politycznej. Ekonomiczne korzysci z wprowadzenia ‘euro’ nie bylyby w stanie same w sobie przyczynic sie do tak wszechstronnej mobilizacji europejskiej klasy politycznej. Rozpowszechniony byl wówczas poglad, ze utworzenie unii monetarnej zmusi UE do dokonania jak najszybszych postepów w konstruowaniu 2 unii politycznej oraz, ze wprowadzenie wspólnej waluty jest aktem suwerennym i stad eminentnie politycznym. Obawiano sie, ze ustanowienie „euro” bez utworzenia odpowiednich struktur politycznych i demokratycznych przyczyni sie do napiec, które w nieodleglej przyszlosci zagroza istniejacemu status quo. Konstrukcja jakiejkolwiek wspólnoty oparta tylko na fundamencie ekonomicznym zawsze jest niewystarczajaca. Aktualnie obywatel Unii swoja tozsamosc europejska wyraza przede wszystkim w kategorii sukcesu ekonomicznego, rosnacego dobrobytu. W konsekwencji nie moze równiez dziwic, ze w momentach recesji we wszystkich sondazach spada gwaltownie zaufanie do instytucji unijnych i idei integracji. Unia polityczna Nie przypadkiem, europejski zwrot w strone polityki zbiegl sie w czasie z wielkimi zmianami w Europie Srodkowej i Wschodniej. Bilans dokonan naszego regionu w ciagu ostatnich dziesieciu lat jest dla Unii Europejskiej swiadectwem potegi silnej woli. Kwestia rozszerzenia jest testem tego, co wazne dla Europejczyków na poczatku nowego millenium. Czy równosc praw i szans z ubozszym i slabszym, ale ambitnym partnerem zostanie uznana, czy tez UE ulegnie nieuzasadnionemu przywiazaniu do status quo? Pytania ta sprawiaja, ze zapotrzebowanie na przywództwo polityczne majace wizje przyszlosci osiaga dzis w Europie bezprecedensowy rozmiar. Obywatel, demokracja Okres, kiedy Europa mogla sie rozwijac bez czynnego udzialu swoich obywateli, przy ich milczacej akceptacji odszedl do historii. Koniec lat 90 - tych to powrót do praktycznego uznania, ze Europa to przede wszystkim realizacja uniwersalnej demokracji, gdzie glównym celem jest czlowiek. Przyszlosc Unii, jej dalsze trwanie i rozwój zalezy od stopnia utozsamiania sie z nia jej obywateli i narodów. Taka byla zawsze idea Roberta Schumana: „zanim Europa stanie sie sojuszem wojskowym czy caloscia ekonomiczna musi byc wspólnota kulturalna w najszczytniejszym sensie tego slowa, Europa jest realizacja uniwersalnej demokracji w chrzescijanskim znaczeniu tego slowa.” Nalezy sie spodziewac, ze w kolejnych regulacjach traktatowych problemy obywatelstwa europejskiego, zwiekszania uprawnien Parlamentu Europejskiego, a bardziej generalnie rozszerzania sie demokracji, znajda sie w centrum uwagi. Juz w traktacie Amsterdamskim najbardziej rozbudowana czescia jest sekcja zatytulowana Unia i Obywatel, a tytuly tych rozdzialów - zatrudnienie, polityka socjalna, srodowisko, zdrowie publiczne, ochrona konsumenta – wskazuja, w coraz wiekszym stopniu, na branie pod uwage aspektu humanistycznego i etycznego integracji. Z drugiej strony zródel nie najwyzszego zwykle zainteresowania wspólna Europa i jej instytucjami mozna dopatrywac sie w procesach obiektywnych. Przyszlosc postindustrialna to stopniowy zmierzch roli w zyciu spolecznym tak 3 typowych instytucji jak parlamenty, rzady, struktury wladzy charakterystyczne dla panstwa narodowego. Przeklada sie to bezposrednio na zmniejszone zainteresowanie ludzi polityka i niechecia do angazowania sie w dzialania polityczne. Obywatele spoleczenstw bogatych wola sledzic wzloty i upadki indeksu gieldowego Dow Jones niz np. kolejne etapy kampanii wyborczych. Zródla tzw. deficytu demokratycznego instytucji europejskich tkwia w samej ich genezie. Trzy najwazniejsze instytucje: Rada Ministrów, Komisja Europejska i Parlament Europejski stworzone zostaly niejako z naruszeniem monteskiuszowskiej zasady trójpodzialu wladzy: Rada Ministrów jest organem ustawodawczym i wykonawczym jednoczesnie, uprawnienia wykonawcze Komisji Europejskiej sa scisle reglamentowane litera traktatów, zas rzeczywiste kompetencje legislacyjne Parlament Europejski uzyskal w zasadzie dopiero na mocy Traktatu z Maastricht. Orzecznictwo Europejskiego Trybunalu Sprawiedliwosci ma moc wiazaca jedynie w stosunku do dzialan Wspólnot. Deficyt demokratyczny polega na niedostatecznej reprezentatywnosci instytucji europejskich, ograniczonej kontroli organów wykonawczych przez ciala wybieralne i obywateli a takze na braku tzw. przejrzystosci ich dzialania. Parlament Europejski nie sprawuje faktycznej kontroli nad organami wykonawczymi UE: Rada (w funkcji egzekutywy) i Komisja. Poszczególni czlonkowie Rady – ministrowie w rzadach narodowych – odpowiadaja oczywiscie przed parlamentami swoich krajów, nie mozna tu jednak mówic o odpowiedzialnosci politycznej na poziomie europejskim. Dystans Komisji wobec obywateli ma wiele przyczyn, ale przyczyna zasadnicza jest ponadnarodowy charakter tej instytucji zapisany w Traktacie Ustanawiajacym Wspólnoty Europejskie i z ogromna determinacja wcielony w zycie przez jej pierwszego przewodniczacego Waltera Hallsteina. To co bylo glówna „cnota” Komisji w pierwszych dwóch dziesiecioleciach jej istnienia, stalo sie jej glówna „przywara” – Komisja Europejska nie ma wyborców, jest niezalezna w dzialaniu w obrebie przyznanych jej kompetencji i jest cialem legalistycznym. Jako „straznik traktatów” zwraca uwage w pierwszej kolejnosci na przestrzeganie prawa europejskiego. Powoduje to czesto sklonnosc do apolitycznego spojrzenia na procesy integracyjne. Wreszcie wspólnym grzechem instytucji europejskich jest brak „przejrzystosci” ich dzialania. Zlozone procedury, legalizm, specyficzny metajezyk oddalaja je od zwyklych obywateli. Podniesienie zasady subsydiarnosci do rangi konstytucyjnej oraz zapis w Traktacie z Amsterdamu mówiacy o przejrzystosci i bliskosci obywatela bylo bez watpienia pozytywnym krokiem naprzód, ale w praktyce nadal wydaje sie byc deklaracja intencji. Jakie sa drogi wyjscia z tej sytuacji? Pamietac nalezy, ze z podobnymi problemami borykaja sie wszystkie demokratyczne instytucje równiez w panstwach narodowych. Lista mozliwych przedsiewziec jest znana: rozszerzenie zakresu glosowan wiekszosciowych, wzmocnienie funkcji legislacyjnej Parlamentu Europejskiego przez rozszerzenie zastosowania procedury wspóldecyzji, 4 konsekwentna realizacja zasady subsydiarnosci, ulatwienie dostepu obywateli do instytucji (dostep do dokumentów, publiczne sesje Rady Ministrów, kiedy wystepuje ona w swojej funkcji legislacyjnej), poprawa jakosci (w tym jezykowej) prawodawstwa, unowoczesnienie systemu zarzadzania europejska biurokracja (program Sound and Effective Management, Biala Ksiega ws. Zarzadzania Europejskiego, kodeks postepowania komisarzy). Wiekszosc z nich formalnie realizowana jest juz od chwili wejscia w zycie Traktatu z Maastricht, ale czesto przynosza one glównie efekt marketingowy dostarczajacy europejskim liderom argumentów majacych przekonac obywateli do „jedynie slusznej” idei integracji. W spoleczenstwie globalnym, szczelnie oplecionym siecia powszechnej informacji, w spoleczenstwie o strukturach „splaszczonych”, w którym coraz wieksza role odgrywaja spolecznosci lokalne, sformulowanie przez instytucje europejskie nowego przeslania dla obywateli krajów czlonkowskich jest ich racja bytu. To wlasnie nalezy rozumiec pod pojeciem nowego modelu komunikacji spolecznej. Instytucje europejskie musza przede wszystkim zastanowic sie nad takim sposobem dotarcia do rzeczywistych potrzeb obywateli, który nie pozwoli im przekroczyc cienkiej linii dzielacej „bliskosc obywatela” bedaca wartoscia traktatowa od populizmu. Instytucje europejskie musza zatem skierowac pod adresem obywateli przeslanie, które przekona ich do zasadnosci realizacji przedstawianego projektu i dotrze do nich zanim korzysci plynace z tegoz projektu zaczna oni traktowac jako oczywistosc. Wydaje sie, ze w chwili obecnej przeslanie takie powinno dotyczyc przede wszystkim dwóch kwestii: jakosci zycia i bezpieczenstwa publicznego. Trzeba oczywiscie pamietac, ze sa to niejako najbardziej „egoistyczne” aspekty zycia spolecznego (stad uwaga o cienkiej linii dzielacej „bliskosc obywatela” od populizmu”). Komisja Europejska, Parlament Europejski i panstwa czlonkowskie zdaja sie to dostrzegac. Swiadcza o tym liczne inicjatywy podejmowane w ostatnich latach i miesiacach. Prace nad jednolitym europejskim systemem polityki azylowej, zaciesnienie wspólpracy na rzecz zwalczania pedofilii i handlu ludzmi, powolanie Europejskiej Agencji Zywnosci, europejsko-amerykanski spór wokól wolowiny produkowanej z uzyciem hormonów i zywnosci modyfikowanej genetycznie (GMO) sa dzialaniami o tyle slusznymi co „niewspólczesnymi”. Instytucje europejskie i panstwa czlonkowskie musza zatem rozwinac oba wspomniane juz watki – jakosci zycia i bezpieczenstwa obywateli – i formulowac nowe projekty z odpowiednim wyprzedzeniem, a takze przekonaniem o ich zasadnosci, które mialoby pewien walor marketingowy. Unia a jej sasiedztwo Rozszerzenie jest dzisiaj najwazniejszym wyzwaniem, przed jakim stoi Unia Europejska. Politycznie jest ono przesadzone, ekonomicznie bardzo zaawansowane. Za kilka lat, Unia Europejska dwudziestu pieciu lub dwudziestu siedmiu panstw czlonkowskich bedzie normalnoscia, dniem codziennym. Rozszerzenie zostanie skonsumowane. Wówczas tez rola UE w swiecie, a w szczególnosci stosunek do najblizszego sasiedztwa stanie sie glównym tematem europejskiej debaty. Potrzebna 5 bedzie odpowiedz na pytanie, jaka czesc odpowiedzialnosci za lad miedzynarodowy moze i zechce podjac Unia Europejska. Czy bedzie „Europa forteca” skierowana do wewnatrz, skupiona na wlasnych problemach i zalezna od Stanów Zjednoczonych jako gwaranta pokoju na swiecie? Czy tez bedzie wespól ze Stanami Zjednoczonymi i byc moze innymi potegami regionalnymi sprawowac wspólna piecze nad wielobiegunowym swiatem? Prawda lezy posrodku. UE bedzie globalna potega, ale za glówny obszar odpowiedzialnosci uzna swe najblizsze sasiedztwo. Stanie sie tak z czterech przyczyn. Po pierwsze, zakres stabilnosci politycznej europejskiego sasiedztwa bedzie mial coraz silniejsze implikacje dla UE. Kazdy kolejny kryzys polityczny w krajach osciennych bedzie zródlem trudniejszych do kontrolowania zagrozen. Po drugie, wzrosnie zaleznosc energetyczna UE od jej najblizszego sasiedztwa z potencjalnie powaznymi skutkami dla kondycji europejskiej gospodarki. Po trzecie, zmienia sie struktura demograficzna spoleczenstw panstw Unii Europejskiej, które beda w niedalekiej przyszlosci potrzebowaly uzupelnienia ich sily roboczej przez kontrolowana imigracje z zewnatrz. Po czwarte, Unia Europejska stanie w bardziej bezposredni sposób, niz obecnie przed pytaniem o granice geograficznego zasiegu procesu zjednoczenia. Turcja ponad trzydziesci lat temu rozpoczela wysilki na swej drodze do czlonkostwa w UE, aspiracje do uczestnictwa w UE zglaszaja takie panstwa, jak Ukraina. Od Unii Europejskiej oczekuje sie adekwatnej reakcji na takie aspiracje i wysilki. Nie moze ona czesci swojego sasiedztwa nazwac niezdolnym do niepelnego nawet udzialu w procesie integracji. Nie moze tez zamykac tej perspektywy z uwagi na aktualna kondycje gospodarcza swych sasiadów. Tymczasem obawiam sie, ze w europejskiej debacie jest w tej kwestii zbyt wiele przemilczen. Dlatego tez Unia Europejska musi w stosunku do swego sasiedztwa kierowac sie kryterium otwartosci. W swoim czasie, bezposrednio po roku 1989, Polsce i innym krajom regionu proponowano udzial w procesach europejskich na zasadzie konfederacji. Dla nas bylo to nie do zaakceptowania, poniewaz naszym celem od poczatku bylo pelne czlonkostwo w UE. Byc moze jednak formula konfederacyjna odpowiadalaby oczekiwaniom Ukrainy, Moldowy, krajów balkanskich. Byc moze lansowana dzisiaj powszechnie koncepcja wzmocnionej wspólpracy moze adekwatnie odzwierciedlac przyszle relacje krajów rozszerzonej UE oraz jej europejskich sasiadów. Projekt zjednoczeniowy sprawdza sie w swym wymiarze wewnetrznym. W nastepnych latach, bardziej niz kiedykolwiek, bedzie musial sprawdzic sie takze w wymiarze zewnetrznym. Waga tego wyzwania jest bardzo duza. Zblizajace sie rozszerzenie Unii Europejskiej jest dla krajów Europy Wschodniej i Poludniowo-Wschodniej szansa na rozwój blizszych stosunków ze zintegrowana czescia kontynentu. Podobnie jak Polska zyskala na wlaczeniu obszaru bylej NRD do Wspólnot Europejskich, tak nasi najblizsi sasiedzi odniosa korzysci dzieki przyblizeniu obszaru stabilnosci i dobrobytu do ich granic. Niemniej jednak, realizacja tego scenariusza stanowi ogromne wyzwanie zarówno dla przyszlej poszerzonej UE, jak i dla panstw lezacych w bezposrednim sasiedztwie nowych czlonków. Ewentualne niepowodzenie procesu stabilizacji w Europie Poludniowo- Wschodniej lub tez procesu reform w Europie Wschodniej mialoby dramatyczne konsekwencje dla bezpieczenstwa poszerzonej Unii Europejskiej. Napór nielegalnej imigracji lub przenikanie form zorganizowanej przestepczosci to tylko niektóre 6 zagrozenia, jakie wiazalyby sie z realizacja takiego scenariusza. Najlepsza recepta na przeciwdzialanie importowi niestabilnosci jest eksport stabilnosci. Z drugiej strony, Europe Wschodnia nalezy takze postrzegac przez pryzmat jej ogromnego potencjalu ekonomicznego, który bedzie w przyszlosci stanowil dla Unii Europejskiej wsparcie w globalnej rywalizacji gospodarczej. Unia Europejska stosuje w chwili obecnej dwa mechanizmy polityki stabilizacyjnej w stosunkach z krajami Europy Wschodniej i Poludniowo-Wschodniej. W relacjach z Rosja i Ukraina, polega na instrumentach partnerstwa i wspólpracy, które nie uwzgledniaja perspektywy czlonkostwa w UE. Taka perspektywa jest natomiast zarysowana w ramach Procesu Stabilizacji i Stowarzyszenia zaproponowanego regionowi balkanskiemu. W oparciu o doswiadczenia przyszlych nowych czlonków mozna stwierdzic, ze im scislejsza forma powiazan, w tym im blizsza perspektywa czlonkostwa, tym wiekszy wplyw Unii Europejskiej na proces wewnetrznej transformacji, który mozna nazwac „dobroczynna interwencja”. Z politycznego punktu widzenia bowiem, zakres zmian niezbedny dla jakosciowego postepu procesu reform musi miec wiarygodne uzasadnienie w oczach opinii publicznej w danym kraju. Takim uzasadnieniem jest zblizenie do obszaru integracji europejskiej. Dlatego tez istnieje potrzeba skonstruowania alternatywnej postaci przynaleznosci europejskiej tych krajów tak, aby wyzwolic w nich pozytywna energie do dalszych wewnetrznych przemian spoleczno-gospodarczych. Substancjonalne elementy tej formuly moglyby byc nastepujace: - poglebiony dialog polityczny w postaci Rady Konfederacji (opartej na dotychczasowej formule troiki) z regularnymi konsultacjami w obszarze gospodarki, spraw wewnetrznych, energii, wspartej spotkaniami na szczycie przy okazji posiedzen Rady Europejskiej); - stopniowa, asymetryczna liberalizacja handlu w scislym zwiazku z reformami w kluczowych dziedzinach zycia gospodarczego; - zaangazowanie UE w rozbudowe infrastruktury energetycznej i transportowej w tych krajach; - regularne konsultacje na temat ksztaltowania Wspólnej Europejskiej Polityki Bezpieczenstwa i Obrony; - zapewnienie kontrolowanej otwartosci granic, wspólpraca sluzb granicznych; - scisla wspólpraca w obszarze spraw wewnetrznych; - wsparcie wymiaru ludzkiego wspólpracy regionalnej: wymiana mlodziezy, dostep do programów edukacyjnych. Sprawa szczególnej wagi w kontekscie zblizajacego sie rozszerzenia UE jest zapewnienie kontrolowanej otwartosci granic. Polska podziela poglad, zgodnie z którym lancuch jest tak silny, jak silne sa jego ogniwa i dlatego tez prowadzi aktywne dzialania sluzace wzmocnieniu swojej wschodniej granicy oraz przygotowaniu do funkcjonowania w ramach systemu Schengen. Niezbedne jest jednoczesnie, aby zadbac o uproszczenie technicznych regulacji zwiazanych z wydawaniem wiz oraz ograniczenie ich kosztów do niezbednego minimum i zapewnienie optymalnego dostepu do placówek konsularnych. Dzialania te maja szczególne znaczenie w 7 odniesieniu do przedstawicieli mniejszosci narodowych zamieszkalych w krajach sasiednich oraz mieszkanców obwodu kaliningradzkiego. Polska pragnie uczestniczyc we wspólpracy miedzyregionalnej panstw europejskich w ramach Wymiaru Pólnocnego UE. Akceptuje cel polityczny inicjatywy, którym jest wzmocnienie pozytywnej wspólzaleznosci pomiedzy Rosja a Unia Europejska. Szczególny obszar inicjatyw zwiazany jest ze wspólpraca regionalna, w tym przede wszystkim regionem kaliningradzkim. Z duzym zainteresowaniem przyjelismy Dokument programowy Komisji Europejskiej w sprawie Kaliningradu ze stycznia 2001 r. W naszym przekonaniu stanowi on krok w dobrym kierunku i odzwierciedla wlasciwy tok myslenia. Z zadowoleniem przyjelismy zaproszenie do udzialu w dyskusji na temat przyszlego ksztaltu wspólpracy z obwodem kaliningradzkim, podzielajac opinie, ze rozszerzenie UE przyniesie pozytywne skutki dla wspólpracy gospodarczej z tym obwodem. Przynaleznosc do kregów kulturowych staje sie dzisiaj coraz czestszym tematem dyskusji. Czasem jednak bardziej niz na dziedzictwie kulturowym, zainteresowanie skupia sie na granicach zasiegu kultur, na przynaleznosci kulturowej lub na braku tej przynaleznosci. Tymczasem doswiadczenia ostatniego pólwiecza wskazuja, ze dorobek kulturowy i cywilizacyjny najskuteczniej broni sie poprzez swoja otwartosc w zetknieciu z dorobkiem innych spoleczenstw. Dlatego tez utrwalajac nasze wiezi polityczne, nie mozemy budowac barier tam, gdzie nie powinny one istniec. To takze jedno z naszych zasadniczych zadan w przededniu wejscia do Unii Europejskiej. Jean Monnet pisal w swoich wspomnieniach, ze Europa zostanie stworzona poprzez kryzysy, choc nie bedzie suma tego, co przyniosa. Podobnie Heraklit mówil, ze „wojna jest matka wszystkich spraw”. Druga Wojna Swiatowa w istocie byla szokiem, który przyniósl Europie uzdrowienie. Pamietajac o przeszlosci, w tym o niedawnym kryzysie w Kosowie, wiemy jak bardzo cenic nalezy to, ze nasze przeobrazenia dokonaly sie w sposób pokojowy. Niejednokrotnie mówi sie, ze Europa to stan ducha, a wiec zjawisko niewymierne - takie, które trudno okreslic. Jest w tym wiele prawdy. Ale prawda jest takze, ze europejskosc to dzisiaj cos bardziej konkretnego - to wysokie standardy w przemysle, ochronie srodowiska, rolnictwie, nauce. To swobodny przeplyw osób, a wiec nieskrepowane kontakty miedzy mieszkancami wszystkich panstw Unii Europejskiej. To bycie razem, to swiadomosc, ze problemy jednych sa naszymi wspólnymi problemami, a osiagniecia - wspólnymi osiagnieciami. CONV 851/03 1 PL KONWENT EUROPEJSKI SEKRETARIAT Brusksela, 18 lipca 2003 CONV 851/03 NOTA WSTEPNA Od Sekretariat Do Konwent Temat : Raport Przewodniczacych Konwentu dla Przewodniczacego Rady Europejskiej Czlonkom Konwentu przekazuje sie w zalaczeniu raport Przewodniczacych Konwentu dla Przewodniczacego Rady Europejskiej. ____________ CONV 851/03 2 PL RAPORT PRZEWODNICZACYCH KONWENTU DLA PRZEWODNICZACEGO RADY EUROPEJSKIEJ 1. Wykonujac mandat udzielony przez Rade Europejska w Laeken 14 i 15 grudnia 2001 roku, Konwent dla Przyszlosci Europy wykonal swoje zadanie i przedstawia Przewodniczacemu Rady Europejskiej wynik prac: projekt Traktatu ustanawiajacego Konstytucje Europy. 2. Zgodnie z Deklaracja z Laeken, Przewodniczacy Konwentu zlozyl raporty z postepów Radzie Europejskiej podczas obrad w czerwcu 2002 (Sewilla), pazdzierniku 2002 (Bruksela) grudniu (Kopenhaga) i kwietniu 2003 (Ateny). Przedstawil takze Czesci I i II Traktatu Radzie Europejskiej w Tesalonikach 20 czerwca 2003, które to Czesci nie zostaly pózniej zmienione. Czesci III i IV, których projekty byly takze dostepne w Tesalonikach, zostaly nastepnie sfinalizowane i sa obecnie dolaczone. 3. Dobiega konca siedemnascie miesiecy pracy Konwentu, którego czlonkowie wraz zastepcami sa wyszczególnieni w Aneksie I. Obradowali oni na 26 sesjach plenarnych (52 dni) i wysluchali ponad 1800 wystapien. Konwent powolal takze jedenascie Grup Roboczych i trzy Kola Dyskusyjne o okreslonym zakresie kompetencji, obradujace nad poszczególnymi zagadnieniami (wymienione w Aneksie II) i udzielajace zalecen Konwentowi jako calosci. Czlonkowie Konwentu przedstawili takze 386 pisemnych opracowan calemu Konwentowi oraz 773 Grupom Roboczym i Kolom Dyskusyjnym. 4. Prezydium, którego czlonkowie sa wyszczególnieni w Aneksie I, obradowalo 50 razy i przedstawilo 52 prac Konwentowi. Czlonkowie Prezydium przewodniczyli Grupom Roboczym i Kolom Dyskusyjnym wyszczególnionym w Aneksie II skladali raporty Konwentowi. CONV 851/03 3 PL 5. Konwent funkcjonowal w sposób calkowicie przejrzysty: obrady byly publiczne, zas wszystkie dokumenty udostepniane w internecie i analizowane srednio przez 47.000 osób miesiecznie, która to liczba wzrosla do 100.000 w czerwcu 2003 r. Ponadto, Konwent podjal szereg inicjatyw zapewniajacy szersze uczestnictwo w jego pracach. Forum utworzone zgodnie z deklaracja z Laeken otrzymalo 1264 ekspertyz od organizacji pozarzadowych, spolecznosci gospodarczej, uczelni i innych gremiów. Organizowano spotkania z duza liczba grup zainteresowanych pracami Konwentu. Obejmowaly one koscioly i organizacje religijne, zespoly dyskusyjne, przedstawicieli organizacji lokalnych i regionalnych oraz organizacji pozarzadowych. Ponadto, w czerwcu 2002 r. miala miejsce sesja plenarna poswiecona spoleczenstwu obywatelskiemu. W lipcu 2002 r. zorganizowano Konwent Mlodych, którego Przewodniczacy stal sie dodatkowym obserwatorem stalych prac Konwentu. 6. Kluczowym elementem sukcesu Konwentu byla pelna rola odegrana przez czlonków z krajów kandydujacych. Zgodnie z deklaracja z Laeken, uczestniczyli oni w pelni w pracach Konwentu, który postanowil pójsc jeszcze dalej: wybrany przez nich przedstawiciel zostal zaproszony na wszystkie dyskusje Prezydium. Zawarto takze umowy dotyczace tlumaczen, tak aby umozliwic czlonkom z krajów kandydujacych wypowiadanie sie na forum Konwentu w ich wlasnych jezykach. Decyzja Rady Europejskiej o poszerzeniu podjeta w grudniu 2002 r. i pózniejszy proces ratyfikacyjny w krajach kandydujacych podkresla znaczenie tych praktycznych decyzji z poczatku dzialalnosci Konwentu. 7. Zadanie Konwentu bazowalo na czterech zagadnieniach wyszczególnionych w "Deklaracji z Nicei w sprawie przyszlosci Unii" i rozwinietych przez Rade Europejska w Laeken. Na poczatkowych spotkaniach Konwent zajmowal sie takimi zagadnieniami, jak zdefiniowanie kompetencji oraz uproszczenie instrumentów i procedur Unii. Te dyskusje plenarne oraz wyniki pierwszych prac grup roboczych umozliwily Konwentowi zdefiniowanie w pazdzierniku 2002 r. najwlasciwszej struktury przeszlego traktatu, odpowiadajacej w szczególnosci wymaganiom jasnosci i prostoty. Rezultat prac Konwentu oznacza polaczenie CONV 851/03 4 PL i reorganizacje istniejacych traktatów w formie projektu Konstytucji, a tym samym jednolita osobowosc prawna calej Unii Europejskiej. Takie podejscie zostalo poparte przez znaczna liczbe czlonków Konwentu i umozliwilo osiagniecie szerokiego konsensusu na temat skonsolidowanego i pelnego tekstu projektu Traktatu, w czterech Czesciach, przedstawianego przez Konwent Radzie Europejskiej. 8. Konwent postanowil zasadniczo udoskonalic demokratyczny charakter Unii. Odzwierciedla to Konstytucja z zamiarem znacznego zwiekszenia roli Parlamentu Europejskiego i podwojenia zakresu legislacji podlegajacej wspóldecydowaniu, która staje sie zwyklym procesem ustawodawczym Unii, a takze istotnego uproszczenia odpowiednich procedur. Ponadto, wprowadzono nowe mechanizmy usprawniajace przeplyw informacji do parlamentów krajowych oraz zapewniajace ich wieksze zaangazowanie w prace Unii, w szczególnosci legislacyjne. Kompetencje Unii zostaly wyjasnione, ujete w kategorie i ustabilizowane, zas zakres jej instrumentów prawnych zredukowany, z korzyscia dla jasnosci publicznej, skutecznosci dzialan i jednoznacznego podzialu zadan Unii i Panstw Czlonkowskich. 9. Aby umozliwic Instytucjom centralnym przystosowanie do nowego wymiaru europejskiego, do Konstytucji wlaczono srodki wzmacniajace te trzy Instytucje, a zarazem utrzymujace pomiedzy nimi równowage. Konwent jest przekonany, ze reformy te zasadniczo poprawia efektywnosc Unii. 10. Czesc II Konstytucji zawiera Karte Fundamentalnych Praw ogloszona przez Rade Europejska w Nicei. Konwent zaznaczyl, ze "Wyjasnienia" sporzadzone z inicjatywy Prezydium Konwentu Karty, aktualizowane pod kierunkiem tego Prezydium, sa waznym narzedziem interpretacji Karty. 11. Konwent przygotowal teksty Protokolów w sprawie Roli Parlamentów Krajowych w Unii Europejskiej i w sprawie Stosowania Zasad Subsydiarnosci i Proporcjonalnosci, a takze w sprawie Eurogrupy i Euratom. Konwent nie dazyl do weryfikacji Protokolów zawartych w istniejacych Traktatach, ani do przygotowania tekstów protokolów wymienionych w CONV 851/03 5 PL Artykulach IV-1 i IV-2. Bedzie to zadaniem Konferencji Miedzyrzadowej. Tym samym, Konferencja ta bedzie obowiazana ustalic przewidziane w Artykule III-213 i III-214 wykazy Panstw Czlonkowskich uczestniczacych w blizszej wspólpracy i wzajemnej obronnosci, a takze zapewnic reakcje na wezwanie, przewidziane w Deklaracji Konwentu, do terminowego powolania Europejskiej Sluzby Dzialan Zewnetrznych. 12. Rada Europejska jest skoncentrowana na dwóch dalszych zagadnieniach, którymi bedzie mogla sie zajac. Po pierwsze, duza liczba czlonków Konwentu wymusila bardziej ambitne podejscie do kwestii przejrzystosci, obejmujace w szczególnosci automatyczne zalozenie publicznego prawa dostepu do wszystkich dokumentów. Proponowana Konstytucja naklada na instytucje wymóg wprowadzenia zasad przejrzystosci. Intensywnosc tych zasad, a tym samym zakres spelniania zadan dostepu, wymagaja uregulowania w kolejnych przepisach legislacyjnych. 13. Po drugie, pomimo iz niektórzy czlonkowie pragneli zweryfikowac i byc moze uaktualnic postanowienia traktatu Euratom, Konwent uznal, ze nie posiada do tego odpowiedniego mandatu, czasu ani kompetencji. Przyszlosc Euratomu pozostaje zatem zagadnieniem, którym Rada Europejska moze sie zajac na pózniejszym etapie. 14. Niektórzy czlonkowie Konwentu, chociaz nie dazyli do zablokowania konsensusu, nie byli jednak w stanie poprzec projektu Konstytucji. Grupa 4 czlonków uwazala, ze Konwent nie wykonal wlasciwie czesci mandatu z Laeken w zakresie zwiekszenia legitymacji demokratycznej. Ich mniejszosciowy alternatywny raport proponujacy "Europe demokracji" zalaczono w Aneksie III. 15. Inni czlonkowie Konwentu, uczestniczacy w szerokim konsensusie odnosnie tekstu projektu Konstytucji, preferowali rozwiazanie posuniete dalej, w szczególnosci w zakresie poszerzenia Glosowania Kwalifikowana Wiekszoscia i procedur dla przyszlych zmian Konstytucji. CONV 851/03 6 PL 16. Dzieki wysokiemu poziomowi zaangazowania wszystkich czlonków Konwent mógl ukonczyc swoje prace i przedstawic wyniki, wedlug Rady Europejskiej w Tesalonikach stanowiace "dobra baze" dla najblizszej Konferencji Miedzyrzadowej. Konwent ma nadzieje, ze wytworzony przez niego impuls oraz równowaga syntezy, dla której znalazl konsensus po dlugim i dokladnym badaniu, zostana utrzymane przez Konferencje Miedzyrzadowa. 17. Po wykonaniu mandatu udzielonego przez Rade Europejska w Laeken, Konwent zakonczyl prace. Przedstawiajac projekt Traktatu ustanawiajacego Konstytucje Europy i niniejszy raport Przewodniczacy koncza swoja misje i skladaja rezygnacje. 18. Archiwa Konwentu zostana zdeponowane w Sekretariacie Rady. Valéry Giscard d'Estaing Przewodniczacy Konwentu Giuliano Amato Jean-Luc Dehaene Wiceprzewodniczacy Wiceprzewodniczacy John Kerr Sekretarz Generalny CONV 851/03 7 ANEKS I PL ANEKS I KONWENT EUROPEJSKI LISTA CZLONKÓW PRZEWODNICZACY Pan Valéry GISCARD d’ESTAING Przewodniczacy Pan Giuliano AMATO Wiceprzewodniczacy Pan Jean-Luc DEHAENE Wiceprzewodniczacy INNI CZLONKOWIE PREZYDIUM Pan Michel BARNIER Przedstawiciel Komisji Europejskiej Pan John BRUTON Przedstawiciel Parlamentów Krajowych Pan Henning CHRISTOPHERSEN Przedstawiciel Prezydencji Dunskiej Pan Alfonso DASTIS Przedstawiciel Prezydencji Hiszpanskiej (od marca 2003) Pan Klaus HÄNSCH Przedstawiciel Parlamentu Europejskiego Pan Giorgos KATIFORIS Przedstawiciel Prezydencji Greckiej (do lutego 2003) Pan Ińigo MÉNDEZ DE VIGO Przedstawiciel Parlamentu Europejskiego Pani Ana PALACIO Przedstawicielka Prezydencji Hiszpanskiej (do marca 2003) Pan Giorgos PAPANDREOU Przedstawiciel Prezydencji Greckiej (od lutego 2003) Pani Gisela STUART Przedstawicielka Parlamentów Krajowych Pan Antonio VITORINO Przedstawiciel Komisji Europejskiej Pan Alojz PETERLE Zaproszony CZLONKOWIE KONWENTU PRZEDSTAWICIELE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO Pan Jens-Peter BONDE (DK) Pan Elmar BROK (D) Pan Andrew Nicholas DUFF (UK) Pan Olivier DUHAMEL (F) Pan Klaus HÄNSCH (D) CONV 851/03 8 ANEKS I PL Pani Sylvia-Yvonne KAUFMANN (D) Pan Timothy KIRKHOPE (UK) Pan Alain LAMASSOURE (F) Pani Linda McAVAN (UK) Pani Hanja MAIJ-WEGGEN (NL) Pan Luís MARINHO (P) Pan Íńigo MÉNDEZ DE VIGO Y MONTOJO (ES) Pani Cristiana MUSCARDINI (IT) Pan Antonio TAJANI (IT) Pani Anne VAN LANCKER (B) Pan Johannes VOGGENHUBER (ÖS) PRZEDSTAWICIELE KOMISJI Pan Michel BARNIER Pan António VITORINO PRZEDSTAWICIELE PANSTW CZLONKOWSKICH KRAJE BELGIË/BELGIQUE Rzad Parlament krajowy Pan Louis MICHEL Pan Karel DE GUCHT Pan Elio DI RUPO DANMARK Rzad Parlament krajowy Pan Henning CHRISTOPHERSEN Pan Peter SKAARUP Pan Henrik DAM KRISTENSEN DEUTSCHLAND Rzad Parlament krajowy Pan Joschka FISCHER Pan Jürgen MEYER zastapil Pana Petera GLOTZA Pan Erwin TEUFEL w listopadzie 2002 CONV 851/03 9 ANEKS I PL ELLAS Rzad Parlament krajowy Pan Giorgos PAPANDREOU Pan Paraskevas AVGERINOS zastapil Pana Giorgosa KATIFORISA Pani Marietta GIANNAKOU w lutym 2003 ESPAŃA Rzad Parlament krajowy Pan Alfonso DASTIS Pan Josep BORRELL zastapil Pana Carlosa BASTARRECHE FONTELLES jako zastepca, wrzesien 2002, nastepnie Pan Gabriel CISNEROS Pania A. Palacio tytularnie, marzec 2003 LABORDA FRANCE Rzad Parlament krajowy Pan Dominique de VILLEPIN Pan Pierre LEQUILLER zastapil Pana Pierre'a MOSCOVICI zastapil Pana Alaina BARRAU w listopadzie 2002 w lipcu 2002 Pan Hubert HAENEL IRELAND Rzad Parlament krajowy Pan Dick ROCHE Pan John BRUTON zastapil Pana Ray'a MacSHARRY Pan Proinsias DE ROSSA w lipcu 2002 ITALIA Rzad Parlament krajowy Pan Gianfranco FINI Pan Marco FOLLINI Pan Lamberto DINI LUXEMBOURG Rzad Parlament krajowy Pan Jacques SANTER Pan Paul HELMINGER Pan Ben FAYOT CONV 851/03 10 ANEKS I PL NEDERLAND Rzad Parlament krajowy Pan Gijs de VRIES Pan René van der LINDEN zastapil Pana Hansa van MIERLO Pan Frans TIMMERMANS w pazdzierniku 2002 ÖSTERREICH Rzad Parlament krajowy Pan Hannes FARNLEITNER Pan Caspar EINEM Pan Reinhard Eugen BÖSCH PORTUGAL Rzad Parlament krajowy Pan Ernâni LOPES Pan Alberto COSTA zastapil Pana Joăo de VALLERA Pani Eduarda AZEVEDO w maju 2002 SUOMI/FINLAND Rzad Parlament krajowy Pani Teija TIILIKAINEN Pan Kimmo KILJUNEN Pan Jari VILÉN zastapil Pana Mattiego VANHANENA w maju 2003 SVERIGE Rzad Parlament krajowy Pani Lena HJELM-WALLÉN Pan Sören LEKBERG Pan Göran LENNMARKER UNITED KINGDOM Rzad Parlament krajowy Pan Peter HAIN Pani Gisela STUART Pan David HEATHCOATAMORY CONV 851/03 11 ANEKS I PL PRZEDSTAWICIELE KRAJÓW KANDYDUJACYCH KRAJE K?p?o?/CYPR Rzad Parlament krajowy Pan Michael ATTALIDES Pani Eleni MAVROU Pan Panayiotis DEMETRIOU MALTA Rzad Parlament krajowy Pan Peter SERRACINO-INGLOTT Pan Michael FRENDO Pan Alfred SANT MAGYARORSZŔG/ WEGRY Rzad Parlament krajowy Pan Péter BALÁZS Pan József SZÁJER zastapil Pana Jánosa MARTONYI Pan Pál VASTAGH w czerwcu 2002 POLSKA Rzad Parlament krajowy Pani Danuta HÜBNER Pan Józef OLEKSY Pan Edmund WITTBRODT ROMÂNIA/RUMUNIA Rzad Parlament krajowy Pani Hildegard Carola PUWAK Pan Alexandru ATHANASIU zastapil Pana Liviu MAIORA w lutym 2003 Pan Puiu HASOTTI SLOVENSKO/SLOWACJA Rzad Parlament krajowy Pan Ivan KORCOK Pan Jan FIGEL zastapil Pana Jána FIGELA zastapil Pana Pavola HAMZIKA CONV 851/03 12 ANEKS I PL w listopadzie 2002 w pazdzierniku 2002 Pani Irena BELOHORSKÁ LATVIJA/LOTWA Rzad Parlament krajowy Pani Sandra KALNIETE Pan Rihards PIKS zastapila Pana Robertsa ZILE Pani Liene LIEPINA w styczniu 2003 zastapila Pana Edvinsa INKENSA w styczniu 2003 EESTI/ESTONIA Rzad Parlament krajowy Pan Lennart MERI Pan Tunne KELAM Pan Rein LANG zastapil Pana Peetera REITZBERGA w kwietniu 2003 LIETUVA/LITWA Rzad Parlament krajowy Pan Rytis MARTIKONIS Pan Vytenis ANDRIUKAITIS Pan Algirdas GRICIUS zastapil Pana Alvydasa MEDALINSKASA, grud. 2002, który zastapil jako zastepca Pania Dalie KUTRAITE-GIEDRAITIENE ????ap??/BULGARIA Rzad Parlament krajowy Pani Meglena KUNEVA Pan Daniel VALCHEV Pan Nikolai MLADENOV CESKÁ REPUBLIKA/ REPUBLIKA CZESKA Rzad Parlament krajowy Pan Jan KOHOUT Pan Jan ZAHRADIL zastapil Pana Jana KAVANA Pan Josef ZIELENIEC we wrzesniu 2002 CONV 851/03 13 ANEKS I PL SLOVENIJA/SLOWENIA Rzad Parlament krajowy Pan Dimitrij RUPEL Pan Jelko KACIN zastapil Pana Matjaza NAHTIGALA zastapil Pana Slavko GABERA w styczniu 2003 w styczniu 2003 Pan Alojz PETERLE TÜRQÍYE/TURCJA Rzad Parlament krajowy Pan Abdullah GÜL Pan Zekeriya AKCAM zastapil w marcu 2003 Pana Yasara zastapil Pana Ali TEKINA YAKISA, zastepujacego w grudniu 2002 Pana Mesuta YILMAZA, grud. 2002 Pan Kemal DERVIS zastapil Pania Ayfer YILMAZ w grudniu 2002 ZASTEPCY PRZEDSTAWICIELE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO Pan William ABITBOL (F) Pani ALMEIDA GARRETT (P) Pan John CUSHNAHAN (IRL) Pani Lone DYBKJAER (DK) Pani Pervenche BERČS (F) Pani Maria BERGER (ÖS) Pan Carlos CARNERO GONZÁLEZ (ES) Pan Neil MacCORMICK (UK) Pani Piia-Noora KAUPPI (FI) Pani Elena PACIOTTI (IT) Pan Luís QUEIRÓ (P) Pan Reinhard RACK (ÖS) Pan Esko SEPPÄNEN (FI) The Earl of STOCKTON (UK) Pani Helle THORNING-SCHMIDT (DK) Pan Joachim WUERMELING (D) CONV 851/03 14 ANEKS I PL PRZEDSTAWICIELE KOMISJI Pan David O'SULLIVAN Pan Paolo PONZANO PRZEDSTAWICIELE PANSTW CZLONKOWSKICH KRAJE BELGIË/BELGIQUE Rzad Parlament krajowy Pan Pierre CHEVALIER Pan Danny PIETERS Pani Marie NAGY DANMARK Rzad Parlament krajowy Pan Poul SCHLÜTER Pan Per DALGAARD Pan Niels HELVEG PETERSEN DEUTSCHLAND Rzad Parlament krajowy Pan Hans Martin BURY Pan Peter ALTMAIER zastapil Pana Guntera PLEUGERA Pan Wolfgang GERHARDS w listopadzie 2002 zastapil Pana Wolfganga SENFFA w marcu 2003 ELLAS Rzad Parlament krajowy Pan Giorgos KATIFORIS Pan Nikolaos zastapil Pana Panayiotisa CONSTANTOPOULOS IOAKIMIDIS w lutym 2003 Pan Evripidis STILINIADIS ESPAŃA Rzad Parlament krajowy Pani Ana PALACIO Pan Diego LÓPEZ GARRIDO zastapil Pana Alfonso Pan Alejandro MUŃOZ LONSO Dastisa w marcu 2003 CONV 851/03 15 ANEKS I PL FRANCE Rzad Parlament krajowy Pani Pascale ANDREANI Pan Jacques FLOCH zastapil Pana Pierre'a VIMONTA zastapil Pania Anne-Marie w sierpniu2002 IDRAC w lipcu 2002 Pan Robert BADINTER IRELAND Rzad Parlament krajowy Pan Bobby McDONAGH Pan Pat CAREY, w lipcu 2002 zastapil Pana Martina CULLENA Pan John GORMLEY ITALIA Rzad Parlament krajowy Pan Francesco E. SPERONI Pan Valdo SPINI Pan Filadelfio Guido BASILE LUXEMBOURG Rzad Parlament krajowy Pan Nicolas SCHMIT Pan Gaston GIBERYEN Pani Renée WAGENER NEDERLAND Rzad Parlament krajowy Pan Thom de BRUIJN Wim van EEKELEN Pan Jan Jacob van DIJK zastapil Pana Hansa van BAALENA w pazdzierniku 2002 ÖSTERREICH Rzad Parlament krajowy Pan Gerhard TUSEK Pani Evelin LICHTENBERGER Pan Eduard MAINONI zastapil Pana Gerharda URZMANNA w marcu 2003 CONV 851/03 16 ANEKS I PL PORTUGAL Rzad Parlament krajowy Pan Manuel LOBO ANTUNES Pan Guilherme d'OLIVEIRA MARTINS, zastapil Pana Osvaldo de CASTRO w czerwcu 2002 Pan António NAZARÉ PEREIRA SUOMI/FINLAND Rzad Parlament krajowy Pan Antti PELTOMÄKI Pan Hannu TAKKULA zastapil Pania Riitte KORHONEN w maju 2003 Pan Esko HELLE SVERIGE Rzad Parlament krajowy Pan Sven-Olof PETERSSON Pan Kenneth KVIST zastapil Pania Lene HALLENGREN Pan Ingvar SVENSSON w grudniu 2002 UNITED KINGDOM Rzad Parlament krajowy Baronowa SCOTLAND OF ASTHAL Lord TOMLINSON Lord MACLENNAN OF ROGART PRZEDSTAWICIELE KRAJÓW KANDYDUJACYCH KRAJE K?p?o?/CYPR Rzad Parlament krajowy Pan Theophilos V. THEOPHILOU Pan Marios MATSAKIS Pani Androula VASSILIOU MALTA Rzad Parlament krajowy Pan John INGUANEZ Pani Dolores CRISTINA CONV 851/03 17 ANEKS I PL Pan George VELLA MAGYARORSZŔG/ WEGRY Rzad Parlament krajowy Pan Péter GOTTFRIED Pan András KELEMEN Pan István SZENT-IVÁNYI POLSKA Rzad Parlament krajowy Pan Janusz TRZCINSKI Pani Marta FOGLER Pani Genowefa GRABOWSKA ROMÂNIA/RUMUNIA Rzad Parlament krajowy Pan Constantin ENE Pan Péter ECKSTEIN-KOVACS zastapil Pana Iona JINGA Pan Adrian SEVERIN w grudniu 2002 SLOVENSKO/SLOWACJA Rzad Parlament krajowy Pan Juraj MIGAŠ Pani Zuzana MARTINAKOVA zastapil Pana Frantiseka SEBEJA w listopadzie 2002 Pan Boris ZALA zastapil Pania Olge KELTOSOVA w listopadzie 2002 LATVIJA/LOTWA Rzad Parlament krajowy Pan Roberts ZILE Pan Guntars KRASTS zastapil Pana Guntarsa KRASTSA zastapil Pana Marisa w styczniu 2003 SPRINDZUKSA w styczniu 2003 Pan Arturs Krisjanis KARINS zastapil Pania Inese BIRZNIECE w styczniu 2003 CONV 851/03 18 ANEKS I PL EESTI/ESTONIA Rzad Parlament krajowy Pan Henrik HOLOLEI Pani Liina TŐNISSON zastapil Pania Liie HÄNNI w kwietniu 2003 Pan Urmas REINSALU zastapil Pana Ülo TÄRNO w kwietniu 2003 LIETUVA/LITWA Rzad Parlament krajowy Pan Oskaras JUSYS Pan Gintautas ŠIVICKAS zastapil w lutym 2003 Pana Gediminasa DALINKEVICIUSA, który zastapil Pana Rolandasa PAVILIONISA, grud. 2002 Pan Eugenijus MALDEIKIS zastapil Pana Alvydasa MEDALINSKASA w lutym 2003 ????ap??/BULGARIA Rzad Parlament krajowy Pani Neli KUTSKOVA Pan Alexander ARABADJIEV Pan Nesrin UZUN CESKÁ REPUBLIKA/ REPUBLIKA CZESKA Rzad Parlament krajowy Pani Lenka Anna ROVNA Pan Petr NECAS zastapila Pana Jana KOHOUTA Pan František KROUPA we wrzesniu 2002 SLOVENIJA/SLOWENIA Rzad Parlament krajowy Pan Janez LENARCIC Pan Franc HORVAT zastapil Pania Danice SIMŠIC w styczniu 2003 Pan Mihael BREJC CONV 851/03 19 ANEKS I PL TÜRQÍYE/TURCJA Rzad Parlament krajowy Pan Oguz DEMIRALP Pan Ibrahim ÖZAL zastapil Pana Nihata AKYOLA zastapil Pana Kürsata ESERA w sierpniu 2002 w grudniu 2002 Pan Necdet BUDAK zastapil Pana A. Emre KOCAOGLOU w grudniu 2002 OBSERWATORZY Pan Roger BRIESCH Komitet Ekonomiczno-Spoleczny Pan Josef CHABERT Komitet Regionów Pan Joăo CRAVINHO Europejscy partnerzy spoleczni Pan Manfred DAMMEYER Komitet Regionów Pan Patrick DEWAEL Komitet Regionów Pan Nikiforos DIAMANDOUROS Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich (zastapil Pana Jacoba SÖDERMANA w marcu 2003) Pani Claude DU GRANRUT Komitet Regionów Pan Göke Daniel FRERICHS Komitet Ekonomiczno-Spoleczny Pan Emilio GABAGLIO Europejscy partnerzy spoleczni Pan Georges JACOBS Europejscy partnerzy spoleczni Pan Claudio MARTINI Komitet Regionów Pani Anne-Maria SIGMUND Komitet Ekonomiczno-Spoleczny Pan Ramón Luis VALCÁRCEL SISO Komitet Regionów (zastapil Pana Eduardo ZAPLANA w kwietniu 2003; Pani Eva-Riitta SIITONEN byla zastepca od pazdziernika 2002) SEKRETARIAT Sir John KERR Sekretarz Generalny Pani Annalisa GIANNELLA Wice-sekretarz Generalny Pani Marta ARPIO SANTACRUZ Pani Agnieszka BARTOL Pan Hervé BRIBOSIA Pani Nicole BUCHET Pani Elisabeth GATEAU Pan Clemens LADENBURGER Pani Maria José MARTÍNEZ IGLESIAS Pan Nikolaus MEYER LANDRUT Pan Guy MILTON Pan Ricardo PASSOS Pani Kristin de PEYRON Pan Alain PILETTE Pan Alain PIOTROWSKI Pan Etienne de PONCINS Pani Alessandra SCHIAVO Pani Walpurga SPECKBACHER Pani Maryem van den HEUVEL CONV 851/03 20 (ANEKS II) PL ANEKS II GRUPY ROBOCZE Zagadnienie Przewodniczacy Raport 1. Subsidiarnosc M. Mendez de Vigo CONV 286/02 z 23 wrzesnia 2002 2. Karta M. Vitorino CONV 354/02 z 22 pazdziernika 2002 3. Osobowosc prawna Vice-President Amato CONV 305/02 z 1 pazdziernika 2002 4. Rola Parlamentów Krajowych Mme Stuart CONV 353/02 z 22 pazdziernika 2002 5. Kompetencje komplementarne M. Christophersen CONV 375/1/02 z 4 listopada 2002 6. Zarzad gospodarczy M. Hänsch CONV 357/02 z 21 listopada 2002 7. Dzialania zewnetrzne Vice-President Dehaene CONV 459/02 z 16 grudnia 2002 8. Obronnosc M. Barnier CONV 461/02 z 16 grudnia 2002 9. Uproszczenie Vice-President Amato CONV 424/02 z 29 listopada 2002 10. Swoboda, bezpieczenstwo i sprawiedliwosc M. Bruton CONV 426/02 z 2 grudnia 2002 11. Europa socjalna M. Katiforis CONV 516/1/03 z 4 lutego 2003 KOLA DYSKUSYJNE 1. Trybunal Sprawiedliwosci M. Vitorino CONV 636/03 z 25 marca 2003 2. Procedura budzetowa M. Christophersen CONV 679/03 z 14 kwietnia 2003 3. Wlasne zasoby M. Mendez de Vigo CONV 730/03 z 8 maja 2003 CONV 851/03 21 (ANEKS III) PL ANEKS III Alternatywny Raport EUROPA DEMOKRACJI Utracone misje z Laeken Jako czlonkowie Konwentu nie mozemy zaakceptowac projektu Konstytucji Europejskiej. Nie spelnia on wymogów Deklaracji z Laeken z grudnia 2001 r. W Laeken stwierdzono: "Unia musi byc blizej obywateli". Przeniesienie procesów decyzyjnych z Panstw Czlonkowskich do Unii w zakresie spraw karnych i nowych obszarów polityki krajowej oddali Unie od obywateli. W Laeken dodano, ze "podzial kompetencji musi byc bardziej przejrzysty". Natomiast nowa kategoria "wspólnych kompetencji" nie gwarantuje sposobu podzialu uprawnien, zwlaszcza jezeli istnieje zakaz podejmowania dzialan legislacyjnych na tych obszarach w przypadku podjecia decyzji przez Unie o dzialaniu. Trybunal UE w Luksemburgu bedzie wydawal postanowienia odnosnie wszelkich watpliwosci. W Laeken opisano Unie jako "zbyt zbiurokratyzowana". Projekt Konstytucji nie odnosi sie do nagromadzonych 97.000 stron acquis communautaire i proponuje nowy instrument prawny, "Akt Nielegislacyjny", dzieki któremu nie wybrana Komisja moze wprowadzac obowiazujace prawa. W Laeken wezwano "instytucje europejskie do zmniejszenia nieskutecznosci i sztywnosci". Natomiast Konstytucja przyznaje wiecej wladzy wszystkim istniejacym instytucjom UE i stwarza Europe Przewodniczacych, w której politycy maja wiecej etatów a spoleczenstwa mniej wplywów. W Laeken podkreslono znaczenie parlamentów krajowych, zas Traktat z Nicei "podkreslil potrzebe zbadania ich roli w integracji europejskiej". Parlamenty krajowe traca swoje wplywy z korzyscia dla Komisji, Parlamentu Europejskiego i Rady Europejskiej. Ich proponowana nowa rola w "zapewnianiu" zgodnosci z zasada subsydiarnosci polega jedynie na skladaniu wniosków, które Komisja moze ignorowac. Zadna kompetencja nie zostanie zwrócona Panstwom Czlonkowskim. W Laeken wezwano do "wiekszej przejrzystosci i skutecznosci" Unii. CONV 851/03 22 (ANEKS III) PL Konstytucja koncentruje wiecej wladzy wykonawczej i budzetowej akurat w tych instytucjach UE, w których dochodzilo do bezustannych skandali na tle nieprawidlowosci, strat i oszustw. W Laeken sugerowano mozliwosc konstytucji: "Ostatecznie powstaje kwestia, czy niniejsze uproszczenie i reorganizacja nie moglyby w dalszej perspektywie doprowadzic do przyjecia tekstu konstytucyjnego Unii". Sugestia przetworzenia istniejacych Traktatów miedzyrzadowych na nowa Konstytucje Europejska zostala gwaltownie podchwycona, jednak bez analizy oferowanych alternatywnych rozwiazan czy dlugofalowych konsekwencji tego aktu. Wreszcie, naczelnym celem Laeken byla Demokratyczna Europa. Projekt Konstytucji stwarza nowe scentralizowane panstwo europejskie, jeszcze silniejsze i jeszcze bardziej oddalone od obywateli, z wieksza iloscia polityków, wieksza biurokracja i wieksza przepascia miedzy rzadzacymi a rzadzonymi. Traktat EURATOM zostal wlaczony do Konstytucji w ostatniej chwili, tak ze zadna grupa robocza nie miala czasu na jego weryfikacje. Projekt Konstytucji UE nie zostal opracowany zwyklymi metodami demokratycznymi - Kraje kandydujace byly traktowane w Prezydium jak obserwatorzy i w rzeczywistosci nie mialy nic do powiedzenia. - Tylko 3 rodziny polityczne byly reprezentowane we wszechwladnym Prezydium, które opracowalo tunelowy wizyjny tekst. - Czlonkom odmówiono prawa do tlumaczenia, rozpowszechniania, omawiania i glosowania ich modyfikacji tekstu. - W Konwencie nie zasiedli Czlonkowie tej polowy populacji, która odrzucila traktat z Maastricht we Francji i traktat z Nicei w Irlandii. - Zaden eurosceptyk i zaden eurorealista nie zostal dopuszczony jako obserwator lub uczestnik do prac Prezydium albo jego sekretariatów. Giscard nie dopuscil do demokracji ani zwyklego glosowania w Konwencie. Projekt Konstytucji jest sprzeczny ze wszystkimi zasadami demokracji. Zadamy sporzadzenia nowego projektu przez bardziej reprezentatywny konwent, demokratycznego w tresci i demokratycznego w procedurach. CONV 851/03 23 (ANEKS III) PL Niniejszym przekazujemy ponizszych 15 punktów do rozwazenia przez naszych premierów i innych obywateli 1. EUROPA DEMOKRACJI. Unia Europejska (UE) nie powinna posiadac konstytucji. Powinna byc natomiast zorganizowana na bazie miedzyparlamentarnej, na podstawie Traktatu o Wspólpracy Europejskiej. Stworzy to Europe Demokracji (ED) zamiast istniejacej UE. Jezeli UE ma miec nowa nazwe, powinna nia byc Europa Demokracji. 2. TRAKTAT REDUKCYJNY. Obecne 97.000 stron acquis communautaire obejmujacych UE i EOG wymaga radykalnego uproszczenia. Uwage nalezy skoncentrowac na kwestiach transgranicznych, w których same parlamenty krajowe nie moga dzialac efektywnie. Decyzje dotyczace subsydiarnosci powinny byc podejmowane przez te parlamenty. 3. OTWARNOSC NA WSZYSTKIE DEMOKRACJE. Czlonkostwo w ED powinna byc otwarta dla kazdego panstwa europejskiego, które podpisalo i w pelni respektuje Europejska Konwencje Praw Czlowieka. 4. UPROSZCZENIE PROCESÓW DECYZYJNYCH. Obecne istnieje 30 róznych sposobów podejmowania decyzji w UE. Nalezy je zmniejszyc do dwóch: przepisy prawa i zalecenia. W przypadku glosowania kwalifikowana wiekszoscia, propozycja powinna wymagac 75% glosów oddanych, chyba ze postanowiono inaczej. 5. VETO W ZAGADNIENIACH ISTOTNYCH. Prawa powinny obowiazywac dopiero po przyjeciu przez parlamenty krajowe, które moga zastosowac prawo veta w kwestiach uznanych za istotne. 6. WSPÓLNE ZAGADNIENIA KLUCZOWE. Przepisy prawa powinny dotyczyc zasad Wspólnego Rynku i okreslonych wspólnych minimalnych norm ochrony pracowników, konsumentów, zdrowia, bezpieczenstwa i srodowiska. Na innych obszarach ED winna miec prawo wydawania zalecen Panstwom Czlonkowskim, które zawsze moga zastosowac wyzsze normy. 7. ELASTYCZNA WSPÓLPRACA. ED moze jednoglosnie zatwierdzic elastyczna wspólprace tych krajów, które zamierzaja uczestniczyc w scislejszej wspólpracy. ED powinna takze uznawac i wspierac inne organizacje paneuropejskie, takie jak Rada Europy. 8. OTWARTOSC I PRZEJRZYSTOSC. Procesy decyzyjne i zwiazane z nimi dokumenty powinny byc otwarte i dostepne, chyba ze uzasadniona przyczyna wylaczenia zostanie potwierdzona kwalifikowana wiekszoscia. 9. PROSTE GLOSOWANIE W RADZIE. W Radzie ED powinien funkcjonowac uproszczony system glosowania - kazde Panstwo Czlonkowskie ma jeden glos. Decyzja kwalifikowana wiekszoscia wymaga poparcia krajów posiadajacych wiecej niz polowe calosci populacji ED. CONV 851/03 24 (ANEKS III) PL 10. PARLAMENTY KRAJOWE WYBIERAJA KOMISJE. Kazdy parlament krajowy powinien posiadac wlasnego czlonka Komisji. Komisarz powinien uczestniczyc w posiedzeniach Komitetów Nadzoru Europejskiego parlamentów krajowych. Parlamenty te powinny miec prawo zdymisjonowac Komisarza. Przewodniczacy Komisji powinien byc wybierany przez parlamenty krajowe. Parlamenty te powinny decydowac o rocznym programie legislacyjnym, zas Komisja powinna dzialac jako sekretariat Rady i parlamentów krajowych. 11. TRYBUNAL NIE JEST WLADZA USTAWODAWCZA. Aktywnosc legislacyjna Europejskiego Trybunalu w Luksemburgu powinna zostac ograniczona, zas Trybunal musi szanowac Europejska Konwencje Praw Czlowieka. 12. UMOWY PARTNERSKIE. Panstwa Czlonkowskie i ED moga we wspólnym interesie zawierac umowy partnerskie z panstwami lub grupami panstw. ED powinna szanowac demokracje parlamentarna swoich partnerów i moze udzielac pomocy finansowej biedniejszym, sprzyjajac zarazem umowom wolnego handlu. 13. LEPSZY NADZÓR. Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich, Trybunal Obrachunkowy i Komitety Kontroli Budzetowej Parlamentu Europejskiego i parlamentów krajowych powinny miec dostep do wszystkich dokumentów i wszystkich rachunków. 14. RÓWNOSC JEZYKÓW. W procesie legislacyjnym wszystkie urzedowe jezyki ED powinny byc traktowane w równy sposób. 15. NARODY ZJEDNOCZONE. ED nie powinna miec wlasnych sil zbrojnych. Utrzymywanie i wprowadzanie pokoju nalezy powierzyc Narodom Zjednoczonym i Organizacji Bezpieczenstwa i Wspólpracy w Europie. Panstwa Czlonkowskie powinny same decydowac o tym, czy zapewniac bezpieczenstwo w ramach NATO, samodzielnej obrony czy tez polityki neutralnosci. Sporzadzili czlonkowie Konwentu: Abitbol, William - (Zastepca Czlonka) Parlament Europejski Bonde, Jens-Peter - (Czlonek) Parlament Europejski Dalgaard, Per - (Zastepca Czlonka) Dania - Parlament Gormley, John - (Zastepca Czlonka) Irlandia - Parlament Heathcoat-Amory, David - (Czlonek) - Wielka Brytania - Parlament Seppanen, Esko - (Zastepca Czlonka) Parlament Europejski Skaarup, Peter - (Czlonek) Dania - Parlament Zahradil, Jan - (Czlonek) Republika Czeska - Parlament ______________________